Çocukluğumuzun anılarında saklı olan, o mis gibi kokan, yemeye doyamadığımız sebze ve meyveler yok artık. Hızla artan nüfus karbon ayak izinin artmasına neden oluyor. Bir taraftan çevre kirliliği, radyasyon, diğer taraftan yanlış tarım uygulamaları, doğanın zengin kaynaklarına ulaşmamızı olanaksız hale getiriyor. Sonuç ise, her geçen gün yaşam kalitemizin düşmesi ve sağlıksız geleceğin temellerinin atılmasıdır.
Karbon ayak izi nedir?
İnsan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın birim karbondioksit cinsinden ölçülen sera gazı miktarıdır. İkiye ayrılır, birincil ayak izi; evsel enerji tüketimi ve ulaşım da dahil olmak üzere fosil yakıt tüketimi, ikincil ayak izi ise; kullandığımız ürünlerin imalatından, tüketimine kadar olan süreçteki karbondioksit miktarıdır.
Karbon ayak izini azaltmak için çocuklarımıza nasıl örnek olabiliriz?
- Çocukluğumda okula yürüyerek giderdim, şimdi mesafelerin artması, zamanın yetersizliği, güvenlik gibi nedenlerle çocuklar okullarına servislerle gidiyorlar, bırakın çocuklar okula servisle gitmeyi, bizler yakınımızdaki bakkala bile otomobille gider olduk. Hiç olmazsa uzaklardaki alışveriş merkezleri yerine, çocuğumuzun elinden tutup, yürüyerek yakınımızdaki bakkal ve kasaptan alışveriş yapma alışkanlığı kazanalım.
- Hergün olmasa da, hiç olmazsa hafta sonları bisiklete binelim ki, çocuğumuza da bu alışkanlığı kazandıralım.
- Otomobil kullanırken ani hızlanma, sert fren yapma, zig zag yaparak araç kullanma yakıt sarfiyatını arttırırken, araç içindeki çocuğumuzunda gelecekte araç kullanma stilini belirleyecektir, onlara kötü örnek olmayalım.
- Doğada bozunmayan ambalaj malzemeleri yerine, doğada çözünen malzemeleri tüketelim.
- Rüzgar enerjisi, güneş enerjisi merkezi hükümetin tasarrufunda olsa da, kullanılan suyun ısıtılması kendi tasarrufumuzdadır unutmayalım, hiç olmazsa suyumuzu güneş enerjisi ile ısıtalım.
- Çöplerimizi ayrıştıralım, geri dönüşümü olası gazete, kutu, şişe, teneke gibi ürünleri çöpe değil, belediyelerin gösterdiği toplama alanlarına bırakalım. Organik atıkları ise bahçe veya parklarda gübre olarak değerlendirelim.
- Toplu taşıma araçlarını kullanalım.
- Uzakta üretilmiş, uzun yollar kat ederek soframıza gelen yiyecek, içecek yerine çevremizde üretilen ürünleri tercih edelim.
- Çocuklarımıza cam şişeli ürünleri kullanmaya özendirelim.
- Ağaç dikelim, çevre bilincinin gelişmesi için parkları, alışveriş merkezlerine tercih edelim.
- Fazla yanan ampulü söndürmeyi alışkanlık haline getirelim ki çocuğumuzda da farkındalık oluşsun.
Dr.Cihan AVAROĞLU
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
