Beyni çevreleyen ve meninks olarak adlandırılan zarın iltihaplanmasına menenjit adı verilir, bakteriler, virüsler, çeşitli parazitler, mayalar ve hatta küf mantarları etken olabilir. Bir ay ile, 5 yaş arasındaki çocuklar başta olmak üzere her yaş grubu çocuklar ve erişkinler risk altındadır.
Belirtileri nelerdir?
Çocukların yaşı küçüldükçe belirtileri tanımak güçleşmektedir.
- Bulantı, kusma
- Baş ağrısı
- Ense sertliği
- Fotofobi (ışık ve aydınlıktan rahatsız olup, acı duyma)
- Fontanel (bıngıldak) kabarıklığı
- Bilinç durumunda değişiklik temel menenjit bulgularıdır.
Bu belirtilerin yanı sıra;
- Ateş
- Emmede azalma
- Huzursuzluk
- Çevreye ilginin azalması da görülebilir.
Tüfek tetiği görünümü de önemli bir menenjit bulgusudur. Yan yatar pozisyonda, bacaklar karna çekilmiş ve baş oldukça geriye itilmiş durumdadır, düzeltildiğinde hemen eski haline geri döner.
Tanı nasıl konur
Lomber ponksiyon, halk arasında belinden su alınması olarak bilinir ve omurgaların arasından özel bir iğne ile girilerek BOS (beyin-omurilik sıvısı) alınır, mikroskobik, biyokimyasal, serolojik testler yapılır, eş zamanlı alınan kan değerleri ile birlikte değerlendirilerek tanı konur.
Tedavi
Bakterilerin neden olduğu vakalarda tanı konulur, konulmaz uygun antibiyotik hemen başlanmalıdır. Bunun yanı sıra steroid (kortizon) kullanımı da söz konusudur.
Etken virüs veya diğer etkenler ise, belirlenen etkene uygun tedavi uygulanmalıdır.
Uygun tedaviye ne kadar erken başlanırsa komplikasyon ve sağ kalım üzerinde olumlu etki de o oranda artar.
Meningokok önemli bir menenjit etkenidir.
Neisseria Meningitidis, meningokok enfeksiyonlarına neden olan bakteri olup, sık görülmemesine rağmen karşılaşıldığında ölüm, sekel bırakma, okul, iş ve ekonomik kaybı ile birlikte değerlendirildiğinde çok ciddi bir enfeksiyon nedeni olarak kabul edilmekte ve hatta salgınlara neden olduğu görülmektedir.
N. Meningitidis bakterisi yaklaşık her 10 insanın birinin boğazında taşınmaktadır. Küçük çocuklar, okul, askeri birlik gibi insanların yoğun ve birlikte uzun zaman geçirdikleri yerlerde yaşayanların yanı sıra, umre ve hac görevini yerine getirenler de büyük risk altındadır. Suudi Arabistan, Nepal, Hindistan, Pakistan ve bir çok Afrika ülkesi ise bu riskleri barındırmaktadır.
Bağışıklık yetmezliği olanlar, dalağı alınmış olanlar, kompleman eksikliği olanlar ise risk grubunu oluşturmaktadır.
Meningokoksemi nedir?
Meningokok, menenjite neden olmasının yanı sıra, meningokoksemiye de neden olabilir. Bakteri kan dolaşımına girerek çoğalır, kan damarlarının duvarına zarar verir ve hızlı bir şekilde organ yetmezliğine sokarak ölümle sonuçlanabilir.
Bu hastalık 100 binde bir, bir buçuk gibi düşük görülme sıklığına rağmen hızlı ve ağır seyretmesi, özellikle çocukları etkilemesi, bulaşıcı olması, ölümlere neden olmasından dolayı büyük önem taşımaktadır.
Meningokoksemi başlangıçta soğuk algınlığını bulguları ile başlar, birkaç saat içinde vücutta küçük mor noktalar belirir, hızlı ve uygun tedaviye başlanmazsa saatler içerisinde hasta kaybedilebilir.
Bakteriyel menenjitlerden korunmada en etkili yol: AŞI
- Hemofilus İnfluenza B (HIB), 5’li karma aşının içinde bulunur, ikinci aydan itibaren toplam dört doz olarak yapılır ve ulusal aşı takviminde yer almaktadır.
- Pnömokok, halk arasında zatürre nedeni olarak bilinse de, aynı zamanda önemli bir menenjit etkenidir. Konjuge Pnömokok Aşısı (KPA), ikinci aydan itibaren toplam dört doz olarak yapılır ve ulusal aşı takviminde yer alır.
- Tüberküloz, verem mikrobu olarak bilinir, akciğerlere ek olarak kemik doku ve beyin zarlarında enfeksiyona da neden olabilir, ikinci ayda, tek doz olarak yapılan BCG aşısı da ulusal aşı takvimindedir.
- Meningokok, menenjit ve meningokoksemiye neden olur. Konjuge meningokok aşısının ilk dozu bebeklere altı veya sekiz haftadan itibaren başlanabilir, henüz ulusal aşı takviminde yer almadığı için çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı, çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanı tarafından, aile bilgilendirilip, onayı alındıktan sonra özel olarak yapılmaktadır.
